علوم زيستي شاخه هاي گوناگوني از علم را در برمي گيرد و ارائه مجموعه کاملي از مجموعه هاي مختلف آن در عمل دشوار مي نمايد، لكن براي نمونه مي توان به محور هاي ذيل اشاره نمود.
- بيو شيمي: مطالعه پروسه هاي شيميايي در سيستم هاي زيستي، شناسايي و اندازه گيري مواد بيو شيمي و روشهاي مورد استفاده براي سنجش و آناليز بيو شيميايي.
- سيتولوژي (سلول شناسي) : ژنتيک، مطالعه عملکرد سلول زنده و اجزاء آن، مکانيزها و ادوات ژنتيک، بيماريهاي ارثي، استفاده از فيزيک و شيمي براي مطالعه پيچيده هاي زيستي در ماکرو ملکولها، روشهاي DNA.
- اکولوژي : محيط زيست انسان، حيوان، گياه. ارتباطات ما بين ارگانيزم ها و محيط

- ايمونولوژي (ايمني شناسي) : مکانيزم هاي پاسخ مقاوم (واکنش ايمن) ، پادتن ها، واکنش ها و....
- ميکرو بيولوژي : مطالعه گياهان و حيوانات ميکروسکپي، متابوليسم و بيو شيمي ميکروبي، استفاده از ميکرو ارگانيز مها براي تغذيه .
- تغذيه : بررسي پروسه هاي تلفيق و کاربرد مواد غذايي، ارزش غذايي خوراکيها.
- بهداشت عمومي : حفظ و بهبود سلامت اجتماع ، کنترل بيماريهاي عفوني، بهداشت و ايمني شغلي، فن آوريهاي تشخيص پزشکي .
- پاتولوژي (آسيب شناسي)
- فارماکولوژي (داروشناسي) : تلفيق، ترکيب، خواص و تاثير داروها، ساخت داروهايي از قبيل داروهاي ضد تومور، ضد ايدز و ضد ويروس
- فيزيولوژي
- راديو بيولوژي : تاثيرات زيستي تشعشع، درمان آسيب ها و بيماريهاي ناشي از تشعشع، دارو و تشعشع.
هم اکنون در روسيه، قريب نود انستيتو در يک يا چند محور از مجموعه علوم زيستي فعاليت مي کنند که بسياري از آنها سهم قابل توجهي از اعتبارات بين المللي را به خود اختصاص داده اند. از اين مجموعه مي توان ده انستيتوي زير را كه در جذب اعتبارات بين المللي موفق تر بوده اند را، نام برد:
1- مرکز تحقيقات ميکرو بيولوژي کاربردي GosNIIPM
2- مرکز تحقيقات ويروس شناسي و بيولوژي NPO Vector
3- مرکز تحقيقات دولتي انستيتو تداركات حياتي (Biopreparations) بسيار خالص
4- انستيتو مهندسي ايمونولوژي
5- انستيتو تحقيقاتي فيزيک تجربي VNIIEF
6- مرکز تحقيقات تشخيص و درمان ملکولي
7- GosNIIOkhT
8- انستيتو شيمي فيزيک
9- انستيتو مواد فعال فيزيولوژيک
10- مرکز تحقيقات سم شناسي و کنترل بهداشتي مواد بيولوژيک

به منظور معرفي فعاليتهاي حوزه علوم زيستي در روسيه ضمن ارائه شرح کوتاهي از هر يک از انستيتو ها و مراکز فوق، پروژه هاي تحقيقاتي در دست اجراي آنان نيز فهرست شده است. پروژه هاي مذکور از محل اعتبارات بين المللي کسب شده اجرا مي شوند.

1- مرکز دولتي تحقيقات ميکروبيولوژي کاربردي GosNIIPM
اين مركز که قبلا انستيتو سراسري ميکروبيولوژي کاربردي ناميده مي شد، در سال 1975 تاسيس شده است. اين مرکز در شهر " آبلنسک" Obolensk در ناحيه "سرفوخوف" Serphukhov منطقه مسکو قرار داد و با خودرو درحدود دو ساعت از مسکو فاصله دارد.
بنياد و ساختار آزمايشگاهي موجود در مركز آن را قادر مي سازد تا در هر دو محور تحقيقات پايه و كاربردي در حيطه بيولوژي مولكولي، ايمني شناسي و حشره شناسي، مسائل مختلف پزشكي نوين و فنآوري زيستي را تحليل نمايد. مطالعه مكانيزمهاي ملكولي- بيولوژيكي درمركز، متضمن طب شناخت عوامل بيماري زا "pathogenesis " ، واگيري "immunogenecity" ، وعوامل بروز عفونتهاي خطر ناك ، سياه سرفه ، سالمونلوز "Salmonellosis " است ، بويژه در امر توليد نوين واكسنها، محركهاي ايمني، پادزهرها و روشهاي تشخيص مقدماتي.
محصولات مركز عبارتست از:
- محيط هاي كشت ميكروبيولوژيكي
- سيستم هاي آزمون تشخيص
- واكسنهاي حيوانات اهلي
خدماتي كه توسط مركز ارائه مي گردد عبارتست از :
- ساخت و توليد محيط هاي كشت ميكروبيولوژيكي
- محصولات مصون (ايمني) بيولوژيك
- امور تشخيصي و واكسنهاي دامي
محور فعاليتهاي جاري مركز عبارتست از :
- تحقيقات تئوري و آزمايشگاهي در مباحث پيدايش بيماري "pathogenesis" ، واگيري "immunogenecity"، عوامل مولد بيماري در انواع امراض عفونتي باكتريال
- توسعه فنآوريهاي بسيار موثر براي توليد نسل جديد مواد بيولوژيك ( واكسنهاي تعديل كننده هاي ايمني و غيره...)
- تحقيقات تئوري و كاربردي در حيطه فساد حياط (Biodegradation , biodissolution)
- تحقيقات تئوري و كاربردي در حيطه آناليزهاي الكتروفيزيكي سلولي
- ساخت ادوات جديد و تجهيزات مورد استفاده در طب، فنآوري زيستي وكنترل آن
- توسعه مواد جديد و بسيار موثر با پايه باكتري و ارگانيزمهاي قارچي و كپكي در مقابله با بيماريهاي گياهان
- توسعه سيستم هاي آزمون نوين براي تشخيص
مركز با موسسات بين المللي زير، همكاريهاي مستمري دارد.
در آمريكا با موسساتNAS , DOE/IPP ,DARPA ,USAMAIID,CDC مدرسه طب هاروارد و دانشگاه دنور "Denver" و در اروپا با دانشگاه Umea (سوئد) و IRIS
حيطه اصلي تحقيقات در مركز عبارتست از:
بيولوژي، بيولوژي ملكولي، ميكرو بيولوژي، دارو و مراقبتهاي پزشكي، عوارض بيولوژيك داروها، داروشناسي باليني، حفاظت محيط، آلودگي محيط، فنآوريهاي شيميايي، فنآوري توليدات ميكروبيولوژيكي.
عناوين پروژه هايي كه هم اكنون در دست اجرا ست و اعتبار قريب به اتفاق آنان از منابع خارجي تامين شده و مي شود،‌ عبارتست از:
- متوقف نمودن فعاليت سلولهاي سرطاني
- باكتريهاي ضد تنش
- آزمونهاي ايمني پيش باليني مركب
- توليد پروتزهاي خاص
- سنسورهاي حياتي نوين
- پوسته خارجي Brucella
- شبكه بافتهاي عنكبوتي پروتئين، براي مصارف پزشكي
- درمان با ژن ايمن
- Nucleotide توالي هاي كلوني (Cloning)
- مراقبت و كنترل سياه زخم
- Immune predations for lipopolysakharides
- مراقبت و كنترل آسيب هاي ناشي از ديفتري
- مراقبت و كنترل آسيب هاي Hemorrhagic Colitis
- Alfal-acid Glycoprotein analogous
- خوردگي ميكروبيولوژيك
- درمان Cytokine
- تشخيص سل بوسيله ادوات اسكن
- نسل نوين عوامل حياتي درماني
- واكسنهاي تركيبي جديد براي دامپزشكي
- محيط كشت براي واكسن سل
- ماندگاري سل "ام"
- مقايسه Mycobacterial Genomics
- كاتاليست Antibodies بعنوان درمان ضد ويروسي
- مهندسي پروتين هاي حشره كش
- قارچهاي حياتي در مقابل Fusarium
- Entomopathogenic قارچ و متابوليسم آنان
- اضمهلال ميكرو بيولوژيك هيدروكربنهاي آروماتي

2- مركز دولتي تحقيقات ويروس شناسي و بيولوژي NPO Vector
مركز دولتي تحقيقات ويروس شناسي و بيولوژي "VECTOR" در سال 1985 بر پايه انستيتو سراسري بيولوژي ملكولي تاسيس شده و در حال حاضر بزرگترين سازمان تحقيق و توليد در روسيه بشمار مي رود. اين مركز در شهركالتروا "KOLTSOVO" در ناحيه نووسيبرسك "Novosibirsk" واقع شده و با خودرو در حدود 90 دقيقه با شهر نووسيبرسك فاصله دارد . فرودگاه بين المللي نووسيبرسك نيز بوسيله پروازهاي مستقيم از هانوور "Hanover" آلمان و مسكو و سنت پترزبورگ در دسترس است.
فعاليت اساسي اين مركز تحقيقات پايه و كاربردي در بيولوژي ملكولي، ويروسي شناسي و فنآوري زيستي است. قابليت هاي آزمايشگاهي و علمي مركز در روسيه منحصر بفرد است و تشخيص هر ويروس خطرناك بيماري زا براي انسان و حيوان در اين مركز مسير است. در آزمايشگاههاي مركز با مساحتي در حدود 200.000 متر مربع، 2000 كارمند شامل 200 دكتر و فوق دكتر مشغول به كار و تحقيق مي باشند. اين مركز، سازمان تحقيقي و توليدي است كه در برگيرنده مجموعه زير است :
- انستيتو تحقيقات بيولوژي ملكولي
- انستيتو تحقيقات و طراحي صنعتي عناصر فعال بيولوژيك
- مؤسسه طرحهاي نيمه صنعتي
- مؤسسه آزمايشي كشاورزي
- شركت تجاري، خدماتي VECTOR-PHARM
- ساير شركتها
مركز و زير مجموعه هاي آن در حيطه هاي زير فعاليت مي نمايند:
- انجام تحقيقات پايه در حيطه تكامل ملكولي ويروسها و بررسي عمل متقابل بين ويروس و ارگانيزم هاي انسان و حيوان در حيطه اكولوژي و فنآوري زيستي
- توسعه روشهاي مهندسي ژنتيك براي بازسازي مواد ژنتيك ويروسي و حصول مواد فعال بيولوژيك
- توسعه طب پيشگيري، تشخيص و عملكرد عفونتهاي ويروسي و توسعه فنآوريهاي نو براي تهيه و توليد گونه هاي درماني تركيبات اسيدهاي آمينه بوسيله روشهاي سنتز شيميايي
- توسعه فنآوريهاي نو براي توليد دارو از مواد خام طبيعي با پايه گياهي يا حيواني، آنزيم ها، معرف هاي شيميايي و محيط هاي كشت
- توليد در مقياس انبوه مواد درماني، تشخيصي، پيشگيري كننده براي دامپزشكي و پزشكي، از قبيل معرفهاي مختلف بيوشيمي و شيمي ايمني، محيط كشت و غيره براي تحقيق و اهداف آزمايشگاهي
اين مركز همچنين عهده دار هدايت فعاليتهاي تحقيقاتي موسسات Congo–Crimean hemorrhagic fever, Eastern & Venezuelan equie encephalomyelitis است كه در زمينه هاي عفونتهاي ويروسي از قبيل هپاتيت آ- ب – ث - د - اي، سرخجه، اريون، سرخك، آبله، HIV-1، HIV2 ، Vaccina و ..... فعاليت مي نمايند.
در حال حاضر مركز تحقيقات ويروس شناسي و بيولوژي Vector با مراكز و موسسات ذيل همكاري مي نمايد :
- مركز غدد "هايدلبرگ" آلمان
- گروه طب در انستيتو ويروس شناسي دانشگاه "فيليپس" واقع در هامبورگ آلمان
- انستيتو تحقيقات ضد ويروسي - دانشگاه ايالتي "يوتا" - آمريكا
- بخش شمال غرب اقيانوس آرام انستيتو "باتل"
- آزمايشگاه ملي "بروخان"
- آزمايشگاه هاي ملي انرژي تجديد پذير
- دانشگاه "اراسموس" در "روتردام" آلمان
- آكادمي ABO دانشگاه "توركو" - فنلاند
- آزمايشگاه دامپزشكي دانمارك
- انستيتو بيوشيمي سلولي "بوردو" - فرانسه
- موسسات NIH,USAMARIID,CDC در آمريكا
عناوين پروژه هايي كه هم اكنون در دست اجرا ست و اعتبار قريب به اتفاق آنان از منابع خارجي تامين شده و مي شود،‌ عبارتست از :
- واكسنهاي آنفلونزا Influenza
- ميكروكپسول هاي واكسن زنده سرخك
- سلولهاي ژن تحت عفونتهاي ويروسي
- فعاليت ضد ويروس مشتقات Glycyrrhizin Acid
- داروهاي ضد ويروس با تشابه Nucleotide
- ساختار ژنوم (Genome) ويروسهاي تب زا مولد خون ريزي Fever Virus Hemorrhagic
- ويروسهاي سيبري مولد ورم مغز Siberian Tick–Borne Encephalitis Viruses
- مقاوم سازي در برابر ويروسهاي بيماري زا
- ويروس هپاتيتC در سيبري
- داروهاي نوين با مبناي پروتئين Orthopoxiviral
- افزايش بازده ضد ويروسها
- محاسبه آنزيمهاي ايمن Immunoenzyme
- ژنوم ويروس آبله ميموني Monkeypox
- ايمن سازي Intranasa در مقابل انسفاليتيس Encephalitis
- تشخيص Orthopoxviruse
- Antidrugalbuse Peptide نو
- طرز كار Bio-safety
- تشخيص سلولهاي داراي عفونتهاي ويروسي
- تهيه مبناي ملي براي تشخيص هپاتيت B
- تشخيص ليزري در جراحي قلب
- ويروسهاي آنفلونزا در پرندگان
- تاثير ژنوم بر قابليت سرايت
- نوسازي كارخانجات Bifido شامل فرآوردهاي لبني
- بيماري سل مقاوم به دارو در سيبري غربي
- ژنوم ويروسي آبله
- ضد ويروس براي عفونتهاي Orthopoxviral
- تراشه هاي حياتي براي تشخيص سريع TB هاي مقاوم به دارو
- Vector – Borne Diseases Control
- واكسنهاي DNA در مقابل HIV
- سرخك و اريون در روسيه
- آنتي بيوتيك هاي ضد بيماري سل
- واكسن درماني HIV
- واكسنهاي خوراكي Transgenic plant ( از طريق ژن گياهان)
- معالجه زيستي با روغنهاي جاذب (oil Sorbent)
- مخاطرات پيامدهاي آتي فنآوريهاي شيميايي و هسته اي
- توسعه حيطه واكنشهاي واكسن HIV-1
نشاني شبكه جهاني وب انستيتو:
http://www.vector.nsc.ru

3- مركز تحقيقات دولتي انستيتو تداركات حياتي (Bio-preparations)
مركز تحقيقات دولتي انستيتو تداركات حياتي بسيار خالص در سال 1974 در شهر سنت پترزبورگ تاسيس شد. اين انستيتو وابسته به وزارت بهداشت عمومي روسيه و عضو شركت سهامي Biopreparat روسيه مي باشند. انستيتو مذكور از جمله انستيتو تحقيقاتي پيشرو در حيطه علوم زيستي است كه تازه ترين دستاوردهاي بشري در حوزه هاي ميكرو بيولوژي، بيولوژي ملكولي، مهندسي ژنتيك، زيست فنآوري را بكار بسته، مسائل پيچيده حوزه هاي پزشكي، كشاورزي و اكولوژي را تحليل نمايد. 280 متخصص مجرب بيولوژيست، فيزيكدان، شيميدان و رياضيدان انستيتو با تجارب گوناگون در توسعه فنآوريهاي برتر، در آزمايشگاهاي اين انستيتو فعاليت مي نمايند. اين آزمايشگاه ها عبارتند از :
- آزمايشگاه بيوشيمي پروتين
- ايمونوفاروكولوژي
- فنآوري سربينگ Serbing
- ژنتيك ملكولي
- بيولوژي ملكولي HIV
- فنآوري توليد ميكروكپسول

- روشهاي نوين درمان و پيشگيري
- آزمايشگاه آيروبيولوژي
- آزمايشگاه ميكروبيولوژي كاربردي
- آزمايشگاه شيمي تركيبات اسيدهاي آمينه "Peptide"
- آزمايشگاه ايمونو بيولوژي
- گروه ميكروسكپ الكتروني
- گروه تجهيزات خشك
انستيتو با استفاده از فنآوريهاي موجود به توسعه مواد بيولوژيك و باكتريهاي جديد و انتقال فنآوري مبادرت مي نمايد.
همچنين در انستيتو بخش توليد بمنظور توليد دارو هاي خاص ايجاد شده و تركيبات درماني زير توليد مي گردد.
- Betaleukin تهيه تركيبات انساني Interleukin-lbeta بمنظور درمان بيماريهاي سلولي و بيماريهاي ثانويه ايمني
- Epocrin تهيه تركيبات انساني Erythropoiten براي درمان كم خوني با ريشه هاي مختلف
- Vitaflor تهيه باكتري براي درمان و پيشگيري نقايص ناشي از فقدان باكتري
- توليد تركيبات interferon-olpha 2 براي درمان امراض با منشاء عملكرد غدد
طيف وسيعي از تحقيقات پايه و كاربردي اجرا شده در انستيتو بر حيطه هاي زير منطبق مي گردد:
- مطالعه مكانيزم فعال سازي mediator هاي داخلي و توسعه فنآوريهاي توليد داروهاي زيستي
- توسعه مباني فنآوري لازم براي طراحي سيستم هاي جديد تاثير دارو با دقت عمل بالا و تاثير طولاني
- مطالعه مباني ملكولي و بيولوژيكي AIDS و توسعه واكسنهاي HIV
- توسعه روشهاي فنآوري زيستي براي حفاظت محيطي
- همكاريهاي بين المللي جاري
در حال حاضر انستيتو با موسسات زير همكاري پيوسته اي دارد
- انستيتو فني ويرجينا
- شركت شيميايي داو "DOW " ميدلند آمريكا
- DARPA ، آرلينگتون ، آمريكا
از ميان پروژهاي دردست اجرا انستيتو مي توان پروژهاي زير را اشاره كرد:

- Selex در مطالعات تابع – ساختار Cytokines
- Interlewcin -1 protective role in the antifections Resistance
- Immunglobulins A در مقابل غفونتهاي بسيار خطرناك
- Interleukin local therpy
- توسعه و آزمون واكسن ايدز
- توسعه اثر واكسن HIV-1

4- انستيتو مهندسي ايمني شناسي
انستيتو مهندسي ايمونولوژي در سال 1980 تاسيس شده است. اين انستيتو در شهر ليوبوچاني Lyubuchany در استان مسكو و به فاصله حركت دو ساعته خودرو ، از شهر مسكو واقع شده است . در اين انستيتو 125 متخصص شامل 5 پروفسور 9نفر فوق دكترا و 40 دكتراي علوم، در 14 آزمايشگاه خدمت مي نمايند. نتايج تحقيقات انستيتو منجر به توليد 80 فرآورده مورد استفاده براي آزمايشگاه تشخيص پزشكي شده، كه 16 فقره آن نيز ثبت شده است.
گروه هاي اصلي انستيتو عبارتست از :
- گروه مهندسي ملكولي ايمونولوژي
- گروه ايمني زيستي Immunobiotechnology
- گروه كنترل و ارزيابي توليدات مواد زيستي
حيطه اصلي فعاليت انستيتو عبارتست از انجام تحقيقات پايه در سطوح ملكولي ، سلولي و ارگانيزمي ، طراحي سلولها و ملكولها با خواص ازقبل تعيين شده و فعاليت ايمني ارزيابي شده ، توسعه فنآوري توليد و فراهم آوردن اقدمات لازم براي انجام آزمونها
انستيتو در زمينه هاي ذيل ارائه خدمات مي نمايد.
- Immunomodulators protein – peptide
- تغيير قابليت ايمني مواد دارويي
- Interferon ها ( پروتين هاي توليدي بوسيله سلولها حيواني در پاسخ به ويروسها
- سيتوكيني Cytokine هاي جديد
- نـــوسازي پروتين ها با تغيير در فعاليت ايمني آنها ( Denovo proteins)
- آنتي ژن هاي ميكروبي
- واكسنها ، ايمونوگلوبين ها
- آنتي باديها مونوكلونال
- محافظان ملكولي (Chaperone)
- Fetoprotein و انجام آزمايشات تعيين نقص در جنين

تحقيقات مستمر انستيتو عبارتست از:
- مطالعه مكانيزمهاي ملكولي دراثر عملكرد داروهاي كاهش دهنده پاسخ طبيعي سيستم ايمني (Immunosuppressive)
- طراحي توليد مهندسي ژنتيك و آزمونهاي شيميايي و فيزيكي فعاليت بيولوژيك پروتينهاي نوسازي شده De novo proteus در تلفيق با alpha 2 – interferon و مطالعه بيولوژيك داروهاي ضد تومور
انستيتو همچنين همكاري پيوسته و مداومي با دانشگاه مارتين لوتر آلمان و چند انستيتوي آلماني در زمينه علوم زيستي دارد.
از پروژهاي در دست اقدام انستيتو مي توان به اجراي پروژه هاي زير اشاره كرد.
- آزمون باليني چند گانه اوليه ايمني Immunocompurnds
- Micro-eniroment Thymus
- Selex در مطالعات تابع –ساختار Cytokines
- Immuno-and neuromedulatory peptides جديد
- تحريك Apoptosis در سلولهاي سرطاني
- واكسنهاي جديد ضد سل
- گونه هاي ديگر ژن IL-4
- واكنش پروتئين ما بين پاتوژن ها و سلولهاي ميزبان
- مكانيزمهاي ملكولي كاهش ايمني Immunosupression



(ادامه دارد ..... )