چرا " یادگیری برمبنای پروژه "؟

مترجم: ساناز فرهنگي
یادگیری بر مبنای پروژه (Project Based Learning) نوعی از فعالیت کلاسی است که از درسهای کوتاه، منفرد و معلم محور معمولی فاصله می گیرد و بر نوعی از فعالیت های یادگیری تأکید می کند که بلند مدت، مابین رشته ای، دانش آموز محور و مرتبط با مسائل و جنبه های زندگی واقعی است.
اولین مزیت مهم استفاده از PBL شیوه یگانه ای است که برای تشویق دانش آموزان به درگیر شدن در یادگیری به کار می برد. PBL برای دانش آموزان فرصت هایی فراهم مي کند تا علاقه ها و سؤالات خودشان را دنبال کنند و درباره نحوه ای که برای پیدا کردن جوابها و حل کردن مسأله هایشان تصمیم می گیرند، فکر کنند.
PBL به بچه ها فرصتی برای یادگیری بین رشته ای می دهد. دانش آموزان محتوای رشته های مختلف را در لحظه های مناسب در فرآیند تولید به کار می برند و به هم ربط می دهند. در حالیکه قبلاً در یک ترتیب مصنوعی و بی ربط به آنها توجه می کردند.
PBL کمک می کند که یادگیری برای دانش آموزان مفید و مربوط باشد. چون رابطه هایی با زندگی بیرون از کلاس ایجاد می کند، به دغدغه های جهان واقعی اشاره می کند و مهارتهای جهان واقعی را پرورش می دهد. بسیاری از مهارتهایی که ضمن یادگیری پروژه ای به دست می آید آنهایی است که برای یک کارمند امروزی مطلوب است مثلاً توانایی خوب کار کردن با دیگران، گرفتن تصمیم های سنجیده، دست به کار شدن و حل مسأله پیچیده.
PBL درکلاس برای معلم فرصتهای یگانه ای برای ایجاد روابط با دانش آموزان پدید می آورد. معلم باید بتواند نقشهای متعددی مثل مربی، کمک کار و یادگیرنده را اجرا کند. محصولات، نقشه ها، پیش نویس ها و مدلهای تمام شده همه نمونه های خوبی هستند که باعث می شوند معلم و شاگرد به بحث بپردازند و هر دو چیز یاد بگیرند.
در مدرسه و بیرون از آن، استفاده از PBL فرصتهایی برای معلم ها درست می کند تا با هم در جامعه ای بزرگتر ارتباط پیدا کنند. کارهای بچه ها که حاوی ثبت کردن فرآیند یادگیری و محصول نهایی پروژه هاست می تواند مورد توجه معلم های دیگر، والدین، مشاورین و ... قرار بگیرد.

اجزای اصلی یادگیری بر مبنای پروژه
در یادگیری بر مبنای پروژه، " مولتی مدیا " اهمیت ویژه اي دارد. در اجرای PBL هفت جزء کلیدی در حوزه شرح دادن، ارزیابی کردن و طرح ریزی شناخته شده است.
• محتوای درسی PBL، به گونه ای است که معلم و شاگرد در آن دخیل باشند. جمع آوری و جمع بندی موفق محتوای یادگیری به پروژه هايی نیاز دارد که بر مبنای استانداردها باشند و اهداف روشن و واضح داشته باشند و محتوای یادگیری را در فرآیند و محصول نشان داده و از آن پشتیبانی کنند.
• مولتی مدیا باعث می شود دانش آموزان به طور مؤثری از تکنولوژیهای متعدد به عنوان ابزار طرح ریزی، پیش برد و ارائه پروژه هایشان بهره ببرند. با اینکه ممکن است تکنولوژی به آسانی نقطه تمرکز اصلی یک پروژه بشود، اما قدرت اصلی مولتی مدیا در جمع بندی کردن محتوای درسی موضوع و استفاده بجا از آن در فرآیند تولید نهفته است.
• مدیریت دانش آموزی برای حداکثر کردن تصمیم گیری و دست به کار شدن دانش آموزان از طریق اجرای پروژه، از مرحله تصمیم گیری برای انتخاب و طرح ریزی تا مرحله تولید و ارائه پروژه، طرح ریزی شده است. پروژه ها باید حاوی ساختار و بازخورد کافی باشند تا به دانش آموزان در گرفتن تصمیم های سنجیده و بازنگری کمک کنند. با ثبت کردن تصمیم ها و بازنگری های دانش آموزان، معلم و خود بچه ها می توانند اطلاعات با ارزشی برای ارزیابی کار و رشد خود به دست آورند. برای ثبت کردن گزارش ها می توان از این فرم استفاده کرد. نمونه پرشده فرم برای یک پروژه فرضی را در اینجا می بینید.
• PBL باعث رشد و تقویت همکاری بین بچه ها و بین دانش آموز و معلم و حتی بین بچه ها و جامعه شان می شود. این جزء از برنامه به بچه ها فرصت یادگیری مهارتهای همکاری مانند تصمیم گیری گروهی، اعتماد به کار هم گروهی ها، گرفتن بازخورد از هم گروهی ها و مربی ها، دادن بازخورد سنجیده به هم گروهی ها و کارکردن با دیگران به عنوان پژوهشگران دانش آموزی، مي دهد.
• ارتباط با دنیای واقعی، بسته به هدف پروژه، صورتهای مختلفی دارد. PBL به جهان واقعی مربوط است، چون با جنبه هایی از زندگی واقعی سرو کار دارد که با جامعه یا زندگی دانش آموزان درگیر است. پروژه از طریق استفاده از روشها، فعالیت ها و مخاطب مناسب با شغل های واقعی ارتباط دارد. این ارتباط از طریق ارتباط با جهان خارج مثل اینترنت یا همکاری با مربیان و اعضای جامعه هم ممکن است.
• بازه زمانی گسترده به دانش آموزان زمان می دهد تا درباره یادگیری شان طرح بریزند و بازنگری و فکر کنند. با اینکه چار چوب زمانی مطرح پروژه ها با هم بسیار متفاوت است، همه آنها باید زمان و لوازم کافی برای فعالیت و یادگیری معنی دار داشته باشد.
• با توجه به دیدگاه مبتکرانه PBL به یادگیری، به ارزیابی مبتکرانه ای هم احتیاج دارد. همان طور که یادگیری، فرآیندی رو به رشد است، ارزیابی آن هم باید شامل یادگیری و ثبت اطلاعاتی رو به رشد باشد. PBL به ارزیابی مداوم و متفاوت، از جمله ارزیابی معلم، ارزیابی هم گروهی ها، خودارزیابی و بازخورد احتیاج دارد. دانش آموزان باید این ارزیابی را خوب یاد بگیرند و بفهمند تا برای شرکت در فرآیند ارزیابی آماده شوند که البته با ارزیابی درسهای سنتی معلم محور شباهتی ندارد.