سازمان مركزي دانشگاه آزاد اسلامي
دفتر مطالعات و آموزش نيروي انساني
برنامه درسی
دوره آموزشی
رادیولوژی
ویرایش اول – اردیبهشت 1385
شناسه : 1716
تدوین دفترچه برنامه درسی:
بر اساس سرفصل های مصوب وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
(با همکاری معاونت پژوهشی و دفتر امور پژوهش واحد شاهرود)
تنظیم نهایی:
امیر جدیدی: کارشناس دفتر مطالعات و آموزش نیروی انسانی
دفتر مطالعات وآموزش نیروی انسانی - تلفكس 2544471(021)
حوزه معاونت پژوهشي واحد شاهرود - تلفكس: 3344323-0273
بسم الله الرحمن الرحیم
فهرست مطالب
عنوان صفحه
مقدمه............................................................................................................3
اهداف
دوره...................................................................................................4
شرایط شرکت
کنندگان..................................................................................5
معیارهای ارزشیابی – مدت
دوره...................................................................5
جدول زمان بندی برنامه
درسی.......................................................................6
سرفصل مطالب
آموزشی.................................................................................7
منابع.............................................................................................................10
مقدمه :
با توجه به اعلام نیاز بیمارستانهای تحت پوشش دانشگاه آزاد اسلامی به وجود تکنیسین
های رادیولوژی و ضرورت افزایش سطح کیفی کادر فنی در بخش های رادیولوژی این
بیمارستانها، دفتر آموزش نیروی انسانی واحد شاهرود با استفاده از سرفصلهای مصوب
وزارت بهداشت اقدام به تهیه و تدوین دفترچه برنامه درسی رادیولوژی نموده است.
امید است این دوره گام موثری در جهت ارتقاء فنی تکنسین های رادیولوژی بردارد.
هدف کلی:
تشکیل دوره های آموزش به منظور افزایش میزان بازدهی و اخذ عنوان تکنیسین رادیو لوژی
می باشد. بدیهی است بهره مندی هرچه بیشتر از امکانات و تسهیلات آموزشی موجود در جهت
رفع نقایص و نیازمندیهای نیروی انسانی در کادر تکنیسین های رادیو لوژی کشور به
موازات هدف فوق مورد نظر بوده است.
اهداف اختصاصی:
شرکت کننده در این برنامه باز آموزی پس از طی دوره باید بتواند:
1-ساختمان لامپ مولد اشعه X ، نحوه کار و تولید اشعه و تشکیل تصویر رادیولوژیکی را
توضیح دهد.
2-عوامل موثر در کیفیت کلیشه بدست آمده و چگونگی اثر اشعه بر بدن انسان و نحوه
حفاظت در برابر پرتوها را بیان کند.
3-بافت استخوان، استخوان های اندام های فوقانی و تحتانی و آناتومی سطحی را توضیح
دهد.
4-مواد وساختمان فیلم رادیوگرافی، مواد رادیو گرافی، طریقه انبار کردن، شستشوی
فیلم، ظهور و... بیان کرده و انجام دهد.
5-تکنیکهای رادیولوژی را توضیح داده و آنرا انجام دهد.
6-رادیوگرافی با ماده حاجب و انواع آنرا بیان کند.
7-کمکهای لازم اولیه در بخش رادیولوژی را بیان کرده و انجام دهد.
8-بتواند تکنیک بکار رفته در فیلم رادیوگرافی را توضیح دهد.
شرایط شرکت کنندگان:
1-داشتن مدرک تحصیلی کاردانی رادیولوژی
2-استخدام تمام وقت آزمایشی یا قطعی در دانشگاه آزاد اسلامی
( غیر بازنشسته و غیر مامور از سایر ادارت و موسسات )
3-شاغلین رشته های شغلی با عنوان تکنسین رادیولوژی(شماره تشخیص 130/4) و کمک تکنسین
رادیولوژی(شماره تشخیص 176/4)
معیار ارزشیابی ازشرکت کنندگان:
1-حضور منظم در کلاس
2-مشارکت در فعالیتهای یادگیری
3-موفقیت در آزمون پایان دوره
حداقل شرایط تحصیلی مدرسین:
متخصصین رادیولوژی بیمارستانها و دانشکده های علوم پزشکی با مدرک دکترا یا فوق
لیسانس
مدت دوره: 122 ساعت آموزش دروس نظری معادل هفت و نیم واحد درسی
شناسه:1716- ویرایش اول
جدول زمان بندی برنامه درسی
ردیف عنوان مدت
1 فیزیک پرتو شناسی و حفاظت 34 ساعت
2 آناتومی 20 ساعت
3 رادیو گرافیک فتوگرافی 20 ساعت
4 تکنیک های رادیولوژی 32 ساعت
5 رادیو گرافی با ماده جاجب 4 ساعت
6 آموزش اصول روشهای جدید تصویرگیری در پزشکی 4 ساعت
7 کمکهای اولیه در بخش رادیولوژی 4 ساعت
8 بررسی تکنیکی فیلم رادیوگرافی 4 ساعت
جمـــع کــل 122ساعت
سرفصل مطالب درسی:
فیزیک پرتوشناسی در حفاظت 34 ساعت
• یادآوری ساختمان لامپ مولد اشعه ایکس
• نحوه کار و تولید اشعه
• نحوه تشکیل یک تصویر رادیولوژیکی
• بررسی عوامل موثر در کیفیت کلیشه بدست آمده از نظر:
- بزرگ نمایی
- ناواضحی
- کنتراست
• صفحات تشدید کننده و لامپ تقویت تصویر
• چگونگی اثر اشعه بر موجود زنده ( انسان )
• نحوه حفاظت در برابر پرتوهای x در بخشهای رادیولوژی
آناتومی و فیزیولوژی 20 ساعت
• بافت استخوانی
• استخوانهای اندام فوقانی
• استخوانهای اندام تحتانی
• لگن خاصره
• استخوانهای ستون فقرات
• قفسه صدری ( دنده و استرنوم)
• استخوانهای جمجمه
• آناتومی سطحی
رادیو گرافیک فتوگرافی 20 ساعت
• مواد و ساختمان فیلم رادیوگرافی
• مواد رادیو گرافی و طریقه انبار کردن آنها
• کاست
• داروهای ظهور و ثبوت
• شستشوی فیلم
• ظهور وثبوت اتوماتیک
• تاریکخانه و تجهیزات آن
• اسکوبی
تکنیکهای رادیولوژی 32 ساعت
• تکنیکهای رادیوگرافی اندامهای فوقانی
- دست
- مچ دست
- ساعد
- بازو و شانه
• تکنیکهای ستون فقرات گردنی
• ستون فقرات پشتی
• ستون فقرات کمری
• ستون فقرات خارجی و احشاء داخلی شکم
• تکنیکهای رادیوگرافی جمجمه و صورت
• تکنیک نسج نرم
رادیو گرافی با ماده حاجب 4 ساعت
• انواع مواد حاجب و موارد استفاده آنها
• مواد حاجب در دستگاههای جهاز هاضمه
• مواد حاجب در دستگاه اداری و تناسلی
• مواد حاجب برای آنژیوگرافی
آموزش اصول و روشهای جدید تصویر گیری 4 ساعت
• آشنایی با روشهای توموگرافی کامپیوتری (CT)
• سونوگرافی و تشدید مغناطیسی هسته (MRT) و....
کمکهای اولیه در بخش رادیولوژی 4 ساعت
• کمکهای اولیه
• آماده کردن بیمار برای عکسبرداری های عمومی و تخصصی
• استرلیزه کردن و عفونت داروهای مصرفی در بخش رادیولوژی
بررسی تکنیکی فیلم رادیوگرافی 4 ساعت
• تکنیک بکار برده شده
• کیفیت فیلم ارائه شده
• کنتراست فیلم
• فاصله لامپ اشعه تا فیلم
• لوکالیزاتور
• علامت گذاری روی فیلم
• مه آلودگی
• شبکه ( گرید) نوع فیلم و صفحات تقویت کننده
منابع درسی:
1-رادیولوژی و حفاظت، دکتر توکلی، محمدباق ، انتشارات معانی، 1379
2-کریستین، فیزیک تشخیصی یا فیزیک پرتو
3-آناتومی، استخوان شناسی، الهی، بهرام، انتشارات جیحون، 1380
4-رادیو گرافیک فتوگرافی، اصول تاریکخانه، پناهنده، حمید رضا،
موسسه فرهنگی انتشارات نوردانش 1380
5-تکنیک های رادیوگرافی، فلیپ دبلیو بالینگر، مترجم لطفعلی مهدی پوررابری، 1380
6-اطلس مریل
7-تکنیک های رادیو گرافی ( جلد1، 2، 3)، تورچیان، فضل اله، 1380
8-رادیوگرافی با ماده حاجب، انتشارات موسسه فرهنگی انتشاراتی نوردانش