بسمه الله الرحمن الرحيم

تهيه كننده : مرتضي رمضانيان


دبير مربوطه : آقاي خسروي













9- معرفي رشته هاي دانشگاهي ( تاريخ)
هدف:
هدف تربيت كارشناساني است كه بر احوال و سرگذشت اقوام و ملل جهان بر اساس شناخت اسناد و مدارك تاريخي آگاهي علمي داشته باشند . علم تاريخ، يكي از شاخه هاي پر اهميت علوم انساني محسوب مي شود كه از ديرباز مورد نظر بسياري از صاحبان انديشه بوده است. امروزه آموزش تاريخ علاوه بر اينكه به مفهوم آگاهي بخشيدن به احوال و سرگذشت اقوام و ملتهاي جهان بر اساس مدارك و اسناد به كار مي رود مي تواند انگيزه اي براي جستجو و كاوش باشد. معروف است كه تاريخ هر ملت شناسنامه آن ملت است و ملت بدون تاريخ،ملتي بي هويت محسوب مي شود. ايران كشوري باستاني است كه سهم چشمگيري در ايجاد تمدن جهاني داشته است بنابراين شناخت سرخطهاياين حركتهاوتلاش گذشتگان،امري ضروري است و مي تواند انگيزه حركتهاي تكاملي آينده باشد.
آينده شغلي، بازار كار، درآمد :
عمده ترين مراكز جلب فارغ التحصيلان اين رشته وزارت امور خارجه ، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي ، سازمان موزه ها ومراكز اسناد علمي، راديو و تلوزيون، روزنامه ها ، مجلات ،مراكز طبع و نشر كتاب و مانند آنها و دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالي ( براي فارغ التحصيلان دوره هاي تحصيلي تكميلي ) است.
علوم انساني در مقايسه با علوم تجربي و علوم پايه كاربرد كمتري دارد. به همين دليل فارغ التحصيلان آن كمتر مي توانند در مؤسسات خصوصي فعاليت كنند و در زمينه بازرگاني به كمك آنان بشتابند ، اما رشته تاريخ كمتر با اين مقوله ها سر كار دارند . بنابراين متخصصان رشته تاريخ در سطح كارشناسي ارشد و دكتري اغلب جذب مراكز آموزشي و همچنين صداوسيما، وزارت امور خارجه ،وزارت ارشاد و سازمانهاي فرهنگي مي گردد.
فارغ التحصيلان دوره كارشناسي ارشد تاريخ توانائيهاي با لقوه فراواني دارند كه مي توان از آنها به عنوان مشاور در بسياري از مشاغل و ادارات استفاده كرد . تشخيص پيشينه يك جامعه و نهاد ، كار محقق تاريخ است .
تواناييهاي مورد نياز و قابل توصيه :
براي ادامه تحصيل در رشته تاريخ ،داوطلبان بايد علاوه بر علاقه از قدرت تفكر و استنباط قوي نيز بر خوردار باشد .
10-معرفي رشته هاي دانشگاهي ( جغرافيا )
هدف:
دانستن جغرافيا در مفهوم علمي عبارت از شناخت محيط طبيعي و انساني در پهنه زمين است كه مناسبات و روابط في مابين انسان ومحيط را در تبيين پديده هاي مكاني مورد بررسي و تجزيه و تحليل قرار مي دهد تا بر مبناي اين شناخت و طبقه بندي علمي آن توانايي انسان را در بهبود شرايط محيط تكامل بخشد . هدف از ارائه اين رشته پرورش استعدادهايي است كه در جهت شكوفايي و توسعه ميهن عزيز اسلامي قدم بردارند . اين نيروها با بهره گيري از آموزشهاي نوين به عناصري كارآمد و متخصص مبدل مي شوند كه قادر به طراحي و اجراي انواع طرح هاي عمراني ، اقتصادي و اجتماعي در فضاي سرزمين از سطح خردتا كلان مي باشند . وجه كاربردي جغرافيا را بايد در توسعه فرا گير خلاصه كرد ، پرداختن به موضوعاتي مانند سامان دهي مناطق شهري و روستايي ، آماده سازي سرزمين ، مكان گزيني جغرافياي صنايع ، توزيع بهينه جمعيت و هدايت جريانهاي جمعيتي و ... از اين قبيل مي باشند .
منشور بين المللي آموزش جغرافيا معتقد است كه همه مسائل مهم كره زمين از جمله حركات جمعيت، غذا و گرسنگي ، شهر نشيني تفاوتهاي اجتماعي- اقتصادي ،بيسوادي فقر ، بيكاري ، پناهندگان و اشخاص آواره از وطن ، متجاوزين به حقوق انساني ، بيماري ، جنايت،
تخريب و انهدام جنگلها ، فرسايش ، بيابان زايي ، بلاياي طبيعي ، ضايعات هسته اي و سمي ، تغيير آب و هوا ، آلودگي جوي ، آلودگي آب ، حفره هاي ازن ، محدوديت منابع ، محدوديت رشد ، كاربري اراضي ، نزاع هاي قومي ، جنگ ، ناحيه گرايي ، مليت گرايي و جهان گرايي داراي بعد قوي جغرافيايي هستند . دكتر بهلول عليجاني استاد جغرافياي دانشگاه تربيت معلم تهران در معرفي اين علم ميگويد: موضوع جغرافيا "مكان" است و اين علم ، مكان را تا جائي كه به زندگي انسان مربوط ميشود ، مطالعه ميكند و در اين مطالعه سعي دارد سطح زمين را از نظر تمام ويژگي هاي آن مانند سردي و گرمي ، حاصل خيزي ، سختي و سستي ، شوري و شيريني، جنگلي و علف زاري ، خشكي و رطوبت و هزاران ويژگي ديگر بشناسد . به همين دليل مشاهده مستقيم زمين ، روش اصلي مطالعه جغرافيائي است "
دكتر لشكري استاد جغرافياي دانشگاه شهيد بهشتي نيز در معرفي اين علم ميگويد: " موضوع بحث جغرافيا انسان و طبيعت و چشم انداز حاصل از كنش متقابل اين دو بر يكديگراست "
نسرين عزتي دانشجوي كار شناسي ارشد جغرافيا نيز در معرفي اين علم ميگويد :
"شناسائي پراكندگي عوامل طبيعي و انساني در جهان و تحليل عوامل ايجاد ، تشديد و تضعيف اين پديده ها در گستره گيتي به علم جغرافيا باز ميگردد .
براي مثال اين كه بزرگ ترين صادر كننده گندم در جهان آمريكا است، بيشترين استخراج نفت در خليج فارس صورت ميگيرد ، حد اكثر بارندگي در دامنه هيماليا است و نوار خشك جهان در بين المدارين ميباشد ، از جمله مسائل جالبي است كه در اين علم مطرح ميشود "



شاخة جغرافياي انساني
اغلب توسعه گران اعتقاد دارند آنچه در نهايت ،روند توسعه اقتصادي و اجتماعي يك كشور را تعيين ميكند ،منابع انساني آن كشور است . براي مثال يكي از جغرافيدانان بزرگ جهان مي گويد :
"منابع انساني پايه اصلي ثروت ملّتها را تشكيل ميدهد و سرمايه و منابع طبيعي عوامل تبعي توليد هستند چون انسن ها عوامل فعالي هستند كه سرمايه ها را متراكم ميسازند ، از منابع طبيعي بهره برداري ميكند ، سازمان هاي اقتصادي ، اجتماعي ، سياسي را ميسازند و توسعة ملي را به جلو ميبرد "
به همين دليل جغرافيايي انساني به عنوان يكي از شاخه هاي مهم علم جغرافيا در دو گرايش جغرافياي شهري و روستايي در دانشگاه ها و موسسات آموزش عالي كشورمان ارائه ميشود.
شاخة جغرافيا و برنامه ريزي شهري
يكي از پديده هاي مهم و عمومي جهان امروز ، افزايش نقاط شهري و توسعه شديد و روز افزون فيزيكي شهر ها است . اين در حالي است كه در محدوده شهر ها ، شديد ترين و گسترده ترين دخالت ها و تغيير شكل هاي انساني در محيط هاي طبيعي مشاهده ميشود . به طوري كه منجر به آلودگي آبي ، صوتي، هوايي، زيست محيطي ، اجتماعي و در نتيجه بروز انواع خطرات براي انسان شده است .
در واقع شهر ها از يك سو نشانه رشد و پيشرفت و زندگي نوين هستند و از سوي ديگر به دليل بي مبالاتي انسان ها در معرض شديد ترين خطرات طبيعي قرار دارند . به همين دليل امروزه نياز شهر ها به دست اندر كارها برنامه ريزي شهري اجتناب نا پذير است ، متخصصاني از علوم اقتصاد ، جامعه شناسي ، جمعيت شناسي ، آمار، عمران ، سازه و جغرافيا كه ميتواند با مشاركت يكديگر وضعيت شهر را سر و سامان دهند . در ميان اين دسته از متخصصان، فارغ التحصيلان جغرافيا و برنامه ريزي شهري به عنوان متخصصاني كه از علوم مختلف از جمله اقتصاد ، جامعه شناسي ، كشاورزي ، زيست محيط و جمعيت سر رشته دارند ، ميتوانند وظيفه مديريت برنامه ريزي شهري را بر عهده بگيرند .
دكتر صرافي استاد برنامه ريزي شهري دانشگاه شهيد بهشتي در معرفي اين گرايش و نحوه فعاليت متخصصان آن ميگويد :
"گرايش جغرافيا و برنامه ريزي شهري تلاش ميكند تا با توجه به عوامل انساني و طبيعي موجود در هر شهر براي مسائل جمعيتي ، اقتصادي،زيست محيطي ،آن برنامه اي بينديشد تا مطابق اين برنامه مهندسي معمار ، عمران ، سازه و تأسيسات، بخشهاي مختلف شهر را طراحي كرده و يا مشكلات شهر را حل نمايند .
در حقيقت يك متخصص جغرافيا و برنامه ريزي شهري براي مشكلات فعلي و آينده شهر راه حلهاي مناسبي را پيدا مي كند .
شاخه جغرافياي سياسي- نظامي
بسياري از انسانها دوست دارند كه اراده خود را بر ديگران تحميل كنند
و براي رسيدن به اين هدف از دو راه كمك مي گيرند ، يكي سياست و ديگري جنگ .
البته با يك نگاه به تاريخ متوجه مي شويم كه بشر بيشتر اوقات براي رسيدن به اين هدف ، كوتاهترين راه يعني جنگ را انتخاب كرده و براي تأمين امنيت ، حفظ وطن و دفع دشمن به جنگ پرداخته است .
دكترعزتي استاد جغرافياي دانشگاه امام حسين (ع) در ادامه ميگويد:
اين همان چيزي است كه باعث پيدايش جغرافياي سياسي- نظامي شده است .چرا كه اين رشته از جغرافيا به بررسي نقش عوامل جغرافيايي در سرنوشت جنگ ها مي پردازد . عواملي مثل وضعيت ارتفاعات ، آب و هوا و يا وضعيت كشورهاي همسايه كه مي تواند نقش بسزايي در سرنوشت يك جنگ و در نتيجه در وضعيت سياسي يك كشور داشته باشد.
به همين دليل تمام سرداران بزرگ دنيا مثل ناپلئون و مائوتسه تونگ كه بعدها رهبران سياسي جهان شدند، موفقيتهاي خود را ناشي از درك جغرافياي نظامي دانستند و باز به همين دليل بزرگترين بخش پنتاگون (وزارت دفاع آمريكا)، بخش مطالعات جغرافياي نظامي آن است و بالاخره بر اساس اصول جغرافياي نظامي بود كه عراق هنگام تجاوز به كشورمان ، ابتدا مرزهاي محدب را اشغال كرد ،چرا كه مرزهاي محدب نقش چشم كشور را دارند.
استاد عزتي همچنين در توضيح عنوان اين رشته مي گويد :
كسي نمي تواند سياست را بدون ملاحظات جنگ وجنگ را بدون توجه به مفاهيم سياسي بررسي كند ، چون جنگ به عنوان يك راهكار سياسي مي تواند وضعيت نظام كشور را پيش بيني بكند .
شاخه جغرافياي طبيعي
جغرافياي طبيعي علمي است كه محيط طبيعي و تاثير عوامل و عناصر محيطي بر زندگي و فعاليت انسان را مطالعه مي كند . اين علم در مقطع كارشناسي داراي دو گرايش ژئومورفولوژي و آب و هواشناسي است .
شاخه كارتو گرافي
كارتو گرافي هنر، علم و فن تهيه انواع نقشه براي استفاده در ساختار اقتصادي ، فرهنگي ، دفاع ملي ، روابط بين المللي ، تعليم و تربيت ، جهانگردي و موارد متنوع ديگر است . يعني يك جغرافيدان به ياري نقشه اطلاعات دقيقي درباره موقعيت ها و پراكندگي ها به دست مي آورد .
دكتر يميني با اشاره به همين امر در معرفي كارتو گرافي مي گويد :
نقشه در تمام گرايشهاي جغرافيا مورد استفاده قرار مي گيرد .
براي آنكه علم جغرافيا، علم مطالعه پراكندگي ها و موقعيت ها است و نقشه وسيله اي براي بيان اطلاعات به دست آمده مي باشد . يعني يك جغرافيدان پديده هاي جغرافي را تبديل به علامت و سمبل كرده و سپس علامتهاي فوق را بر روي نقشه نشان مي دهد .
حال با توجه به اين كه ما صدها نوع نقشه داريم ، مشخص است كه تهيه يك نقشه نياز به مهارتي خاص دارد كه اين مهارت را دانشجوي رشته كارتو گرافي به دست مي آورد .
دكتر يميني در مورد نحوه آموزش در اين گرايش مي گويد :
در آغاز نقشه ها به صورت دستي تهيه مي شد اما امروز با حضور تكنولوژي كامپيوتر ، نقشه ها به روش كامپيوتري تهيه مي شوند و دانشجويان اين گرايش نيز با نرم افزارهايي كه مخصوص ترسيم نقشه ، طراحي و كارهاي گرافيكي است ، آشنا مي شوند .
گفتني است كه با توجه به كاربردي بودن كار كارتو گرافي ، اين شاخه تنها در مقطع كارشناسي ارائه مي شود .
گرايش هاي مقطع ليسانس :
گرايشهاي جغرافياي طبيعي ، جغرافياي انساني ، جغرافيا و برنامه ريزي شهري ، جغرافياي سياسي- نظامي ، كارتو گرافي از شاخه هاي رشته جغرافيا هستند .




آينده شغلي ، بازار كار ، درآمد :
فارغ التحصيل جغرافيا مي تواند به عنوان محقق در سازمان برنامه وبودجه ، بنياد مسكن انقلاب اسلامي ، بنياد مستضعفان و جانبازان ، سازمان جغرافيايي نيرو هاي مسلح ، سازمان محيط زيست، شهرداري ها و وزارتخانه هاي آموزش و پرورش ، مسكن و شهر سازي ،كشور ، كشاورزي ، جهاد سازندگي ، معادن و فلزات ، دفاع و نفت مشغول به كار شود ، همچنين مي تواند در بخش بازار يابي كارخانجات كشور فعاليت بكند . به عبارت ديگر در اكثر كشورهاي جهان افرادي كه در صنعت توريست كار مي كنند فارغ التحصيل جغرافياي شهري هستند.فارغ التحصيلان جغرافياي نظامي مي توانند به راحتي جذب سازمانهاي انتظامي و سياسي شوند .
توانايي هاي مورد نياز و قابل توصيه
علاوه بر هندسه و رياضي دانشجوي اين رشته بخصوص دانشجوي جغرافياي انساني بايد به علوم اجتماعي علاقمند بوده و درك خوبي از مسائل اجتماعي داشته باشد تا بتواند مسائل اجتماعي و جمعيتي شهر را بررسي كرده و راه حلهاي مناسبي براي مشكلات موجود ارائه بدهد .
داو طلبان بايد از توان جسمي و روحي لازم برخوردار باشند زيرا بسياري از درسهاي اين رشته مستلزم سفرهاي علمي ، تحقيقات در خارج از محيط دانشگاه - محيطهاي شهري ، روستايي ، ادارات و سازمانها – است لذا نيازمند فعاليت و تحرك بيشتري نسبت به ساير رشته هاي علوم انساني است .
اگر فردي به مسائل شهري علاقه دارد براي مثال مي خواهد مشكل ترافيك و يا آلودگي شهر حل شود و يا مدرسه و بيمارستان در سطح شهر به گونه اي توزيع گردد كه اين مراكز خدماتي در دسترس همه مردم باشند ، خوب است كه وارد اين رشته شده تا با تلاش و همت بسيار ، در راستاي حل اين نابساماني ها قدم بردارد .
گرايشهاي مختلف جغرافيادرمقطع كارشناسي ارشد ودكترا عبارتند از:
1) جغرافيا و برنامه ريزي روستايي
2) جغرافيا و برنامه ريزي شهري - ناحيه اي
3) اقليم شناسي
4) هيدرولوژي
5) ژئومورفولوژي
6) برنامه ريزي توريسم
7) جغرافياي سياسي- نظامي
رشته هاي مشابه و نزديك به اين رشته :
زمين شناسي - علوم سياسي - جامعه شناسي و علوم اجتماعي







11- معرفي رشته هاي دانشگاهي( باستان شناسي)
‌هدف :
باستان شناسي از يك سو مسير تاريخ را تعيين مي كند واز سوي ديگر مادر تاريخ است . روشن كردن گذشته هر جامعه از جهت مسائل اقتصادي ، فرهنگي ، اجتماعي ، سياسي ويا مذهبي از اصول اساسي اين رشته است . هدف از تحصيل در اين رشته ، تربيت نيروي متخصص و كارآمد براي بررسي و شناسايي آثار تاريخي و كاوشهاي باستان شناسي در مناطق مختلف كشور ، همچنين تامين كادرهاي تحقيقي ، فرهنگي و هنري سازمان مربوط مي باشد . رشته باستان شناسي در مقطع كارشناسي به مطالعه آثار باستاني سه دوره پيش از تاريخ ، تاريخي و اسلامي مي پردازد . دانشجويان در طي چهار سال با آثار در آثار باستاني دوران پيش از تاريخ ايران ، بين النهرين و مصر و تمدن و فرهنگ اسلامي آشنا مي شوند .
گرايش هاي مقطع ليسانس :
باستان شناسي در مقطع كارشناسي داراي گرايش و زير شاخه خاصي نبوده و در طي دوره آموزشي چهار ساله كليه درسها در هفت ترم ارائه مي شود و يك ترم حفاري ارائه مي شود .
آينده شغلي ، بازار كار ، در آمد :
كشور ايران با وجود جاذبه هاي فرهنگي بسيار سالانه تنها چند صد هزار نفر جهانگرد را جذب خود مي كند و به قولي" ايران بهشت باستان شناسي است " اما ما در بازار جهاني توريست حضوري كمرنگ داريم . در حال حاضر درحالي كه ما تعدادزيادي فارغ التحصيل باستان شناسي بيكار داريم ، بسياري از آثار باستاني كشور ما هنوز شناسايي و ثبت نشده است . حداقل در سطح ليسانس موقعيت كاري اين رشته بسيار محدود مي باشد . در كشور ما متولي باستان شناسي ، سازمان ميراث فرهنگي كشور است كه دامنه فعاليتش محدود مي باشد و تنها تعداد اندكي از فارغ التحصيلان آن هم در سطح كارشناسي ارشد جذب اين مركز مي شوند . پس فارغ التحصيلان اين رشته در درجه اول كادر مورد نياز سازمان ميراث فرهنگي كشور را تامين مي كنند و پس از آن در وزارت ارشاد اسلامي ، سازمان ايرانگردي و جهانگردي يا در وزارت آموزش و پرورش جهت تدريس و يا سازمان اوقاف و نقشه برداري شهري و ... مشغول كار مي شوند ودرحال حاضر از نظر وضعيت درآمد در سطح متوسطي مي باشند .
ظرفيت پذيرش كل و گرايش مختلف :
طي چند سال گذشته به طور متوسط درهرسال 95نفر در رشته باستان
شناسي پذيرفته شده اند. در ضمن رشته باستان شناسي در ايران تا مقطع دكترا تدريس مي شود .





توانايي هاي مورد نياز و قابل توصيه
داشتن اطلاعات مناسب در زمينه تاريخ و جغرافياي ايران و كشورهاي همسايه و همچنين تسلط به زبان انگليسي براي دانشجويان اين رشته ضروري به نظر مي رسد .
باستان شناسي با كار و تلاش در گرماي كوير و در سرماي كوهستان و با تحمل سختيها و مشكلات بسيار همراه است . معروف است كه مي گويند باستان شناسي 50 درصد روي زمين و 50 درصد زير زمين است.به همين دليل باستان شناسي نمي تواند براي افراد علاقه مند به پشت ميز نشيني رشته مناسبي باشد .
باستان شناس بايد علاقه مند به كار در طبيعت باشد . يعني اگر جواني عاشق كاوش و جستجو و كشف مجهولات و نقاط تاريك تاريخ گذشته نباشد ، نمي تواند در اين رشته موفق گردد .
وضعيت ادامه تحصيل در مقاطع بالاتر : (كارشناسي ارشد و...)
اين رشته هم در مقطع كارشناسي ارشد و هم در مقطع دكتراي تخصصي در ايران تدريس مي شود.
رشته هاي مشابه و نزديك به اين رشته :
با توجه به ماهيت و نوع خاص اين رشته ، به نظر مي رسد كه رشته هايي نظير : مديريت جهانگردي ، تاريخ وجغرافيا ، موزه داري ، مرمت واحياي بناهاي تاريخي و... نزديكتر به اين رشته مي باشند .


پيش بيني وضعيت آينده رشته در ايران :( نظر كارشناس)
به نظر مي رسد با توجه به گسترش روند جذب توريست و جهانگرد در ايران وپرداختن بيشتربه اين موضوع ازجانب سازمانهاي مربوطه در طي سالهاي آينده شاهدشكوفايي اين صنعت باشيم وفارغ التحصيل بيشتري در نقاط مختلف و كاوشهاي گوناگون مشغول به خدمت شوند ولي در مقطع فعلي همان مشكلات گفته شده از قبيل بيكاري و هم نسخ نبودن ماهيت كار با تواناييهاي فارغ التحصيلان همچنان به چشم مي خورد .